Het Beurtveer


Kort na de start van de Strontrace start het Beurtveer. Zo’n twintig tjalken

Beurtveer route
Beurtveer route

en klippers maken drie etmalen lang het IJsselmeer en het Markermeer woelig. Maar wat voor wedstijd is dit nu eigenlijk? Het doel van deze oefening onder zeil is om zo snel mogelijk van Workum naar Amsterdam en weer terug te zeilen met passagiers aan boord. Maar niet zonder eerst de verplichte en facultatieve havens in zowel het IJsselmeer alswel het Markermeer aan te doen. En dat alles mét passagiers aan boord en zonder het gebruik van de motor welteverstaan. Maar dat is lang niet alles. Tijd voor een korte uitleg.

Tot een paar uur voor de start mogen de beurtschippers peinzen overhun uitgestippelde route waarop ze naar Amsterdam en weer terug trachten te komen. Deze keuze moeten ze namelijk op papier al doorgeven aan de wedstrijdleiding. Er zijn nogal wat tactische keuzes te maken. Kiezen ze bijvoorbeeld om op de heenweg via de sluizen van Enkhuizen te gaan, dan moeten ze op de terugweg over Lelystad.  Twee keer over Lelystad mag echter ook, want dat is de langere route en daar is dus dikwijls weinig tijdswinst te behalen. En alsnog is deze keuze slechts het tipje van de ijsberg.

Het Beurtveer is een tactisch spel waarbij er gekozen moet worden tussen vijf routes waarin de havens Workum, Medemblik, Lemmer, Lelystad (sluis), Enkhuizen (sluis) en Amsterdam verplicht zijn. Daarnaast kunnen er ook een aantal facultatieve havens worden aangedaan, namelijk het Blocq van Kuffeler, Hoorn, Urk en Volendam.  Degene die het snelst alle havens aandoet, zonder daarbij gebruik te maken van de motor mag zich zelf de winnaar noemen van het Beurtveer. Voor een hoge klassering is het dus van belang hoe dan ook alle havens aan te doen en daar bij niet te hoeven motoren. Want al ben je de snelste zeiler, maar heb je 1 minuut gemotord, dan win je het Beurtveer per definitie niet.

De volgorde waarin deelnemers de havens bezeilen mag nog tot twee uur na de start worden gewijzigd. Stuurt bijvoorbeeld een groot deel van de vloot na de start op de haven van Lemmer aan, dan is het vanwege de te verwachte drukte in die haven het overwegen waard om eerst via Medemblik, of direct naar Amsterdam te zeilen en op de terugweg die havens alsnog aan te doen. Immers, meer dan een handjevol van deze ijzeren kolossen –met alle acrobatische manoeuvres die er bij komen kijken- passen niet tegelijkertijd in het gemiddelde zuiderzeehaventje.

Eenmaal in het zicht van de havens wacht de bemanningen een tactische en/of zware klus. Tot hoe lang blijft het zeil erop? Is er voldoende ruimte om te draaien? En wat is de makkelijkste manier om het schip weer de haven uit te krijgen? Soms wordt er wel een paar honderd meter voor de haven al een anker uit gegooid. In de haven rent een aangewezen bemanningslid naar het adres van de havenmeester om een ansichtkaart te posten als bewijs van het aanleggen in de haven. En dan begint het grote binnenhaalfestijn van het anker…..

Windschiftingen, druktes in de havens, lagerwalletjes en vermoeide bemanningen; het zijn allemaal factoren die de beurtschippers drie etmalen lang in de ban houden. Zo wordt het oude openbaar vervoer tussen de Zuiderzeesteden weer heel even nieuw leven in geblazen, want op vrijwel alle schepen varen er passagiers mee. Deze stappen op in Workum en gaan mee tot in Amsterdam of weer mee terug tot de finish. Alle reglementair gefinishte schepen ontvangen in Workum een penning van initiator Reid en de winnaar gaat naar huis met de Zilveren Brijlepel.

Terug naar de thuispagina